به نقل از «آنا»

آیا ارتقای تحرک اجتماعی برای ایران ضروری است؟

تاریخ انتشار: ۱۹ آذر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۵۷۱۱۸۳

گروه استان‌های خبرگزاری آنا؛  چنانچه پیش‌تر اشاره شد، در آخرین ارزیابی مجمع جهانی اقتصاد از شاخص تحرک اجتماعی در سال ۲۰۲۰، ایران در میان ۸۳ کشور مورد ارزیابی قرار گرفته نیست با این همه بر اساس ارکان دهگانه‌ای که از سوی مجمع جهانی اقتصاد مبنای سنجش وضعیت تحرک اجتماعی در کشور‌های مختلف دنیا تعیین شده می‌توان چالش‌های ایران در زمینه ارتقای تحرک اجتماعی را تا حدودی رصد کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

چالش اول دسترسی به آموزش است. آخرین گزارش مرکز آمار ایران نشان می‌دهد نرخ NEET در مناطق شهری و روستایی ایران در سال ۱۴۰۰ به ترتیب ۲۶ و ۳۲ درصد بوده است.

نرخ NEET از نسبت جمعیت جوانان ۱۵-۲۴ ساله غیر شاغل که تحصیل نمی‌کنند و به کارآموزی مشغول نیستند به کل جمعیت ۱۵-۲۴ ساله (به صورت درصدی، ضرب در ۱۰۰) محاسبه می‌شود. در واقع به ترتیب ۲۶ و ۳۲ درصد از جوانان ۱۵ تا ۲۴ ساله مناطق شهری و روستایی کشور در سال ۱۴۰۰ در وضعیت بیکاری مطلق بوده اند.

چالش دوم نابرابری در ارائه خدمات آموزشی باکیفیت در مدارس کشور است. از بین ۴۰ داوطلب برتر کنکور ۱۴۰۱، فقط دو نفر یکی در مدرسه دولتی و دیگری در مدرسه نیمه دولتی درس خوانده بودند. مابقی در مدارس سمپاد (۷۲درصد) و مدارس غیر انتفاعی (۲۳ درصد) تحصیل کرده‌اند.

مدارس غیرانتفاعی همان مدارسی هستند که هزینه‌های سرسام‌آور آن‌ها برای خانوار‌های ایرانی واضح بوده و در شرایط اقتصادی سال‌های اخیر، امکان تحصیل در آنها برای فرزندان بخش قابل ملاحظه‌ای از خاتوار‌ها در سراسر کشور غیرممکن است.

چالش سوم مربوط به شاخص‌های بازار کار ایران است. چنانچه پیش‌تر اشاره شد، سه رکن از ۱۰ رکن شاخص تحرک اجتماعی شامل فرصت‌های شغلی، شرایط شغلی و دستمزد‌های منصفانه مربوط به بازار کار است.

یکی از مهم‌ترین چالش‌های بازار کار در اقتصاد ایران شکل‌گیری تدریجی پدیده بیکاری چند سطحی طی دو دهه گذشته است. در واقع نرخ‌های بیکاری بر حسب سن، جنسیت، تحصیلات و قلمرو منطقه ای، نسبت به نرخ بیکاری کشور با شکاف‌های قابل توجهی مواجه هستند.

آخرین آمار‌های سالانه نرخ بیکاری ایران (سال ۱۴۰۰) نشان می‌دهد بالاترین نرخ‌های بیکاری در کشور به ترتیب مربوط به زنان گروه سنی ۱۸ تا ۳۵ ساله، زنان تحصیلکرده دانشگاهی و مردان و زنان گروه سنی ۱۸ تا ۳۵ ساله است.

سطح چهارم پدیده بیکاری چندسطحی در کشور مربوط به نبود توازن منطقه‌ای بیکاری است. آخرین گزارش سالانه مرکز آمار ایران از نرخ بیکاری به تفکیک استان‌ها در سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد استان زنجان با ۶/۵ درصد کمترین و هرمزگان با ۱۵/۸ درصد بالاترین نرخ بیکاری را در میان استان‌های کشور تجربه کرده‌اند.

آنچه اشاره شد برخی از مهمترین چالش‌های ارتقای تحرک اجتماعی در ایران است. بدیهی است این به معنی نداشتن چالش در سایر ارکان ساخت شاخص تحرک اجتماعی در کشور نیست. در قسمت چهارم و پایانی این مطلب پیامد‌های عدم ارتقاء تحرک اجتماعی در کشور مطرح خواهد شد.

**پیامد‌های عدم ارتقای تحرک اجتماعی در ایران

سکون و عدم ارتقای تحرک اجتماعی در متن جامعه ایران می‌تواند در ابعاد مختلف خسارت بار و آسیب‌های تمدنی به همراه داشته باشد؛ اگرچه تبیین پیامد‌های مخرب عدم تحرک اجتماعی در ایران امروز نیازمند مطالعات دقیق، گسترده و خارج از حوصله فضای مجازی است؛ اما نگارنده به چند محور کلی آن اشاره می‌کند.

** تبدیل فرصت‌های کشور در فاز پنجره فرصت جمعیتی به تهدید‌ها

اکنون ایران در فاز پنجره فرصت جمعیتی قرار دارد. این فاز به علت تراکم بالای جمعیت در سن کار (۱۵ تا ۶۴ ساله) برای گام نهادن در مسیر توسعه برای تمام ملل دنیا فرصتی طلایی محسوب می‌شود. طبق مطالعات مرکز آمار ایران، کشور ما از سال ۱۳۸۰ وارد فاز پنجره فرصت جمعیتی شده و از سال ۱۴۳۰ از آن خارج می‌شود؛ بنابراین کمتر از ۳۰ سال از این فرصت طلایی جمعیتی باقی مانده است.

اگر تحرک اجتماعی در کشور ارتقا پیدا نکند از یکسو این فرصت از دست خواهد رفت و از سوی دیگر به تهدید تبدیل خواهد شد.

** استمرار ساختار مخرب مهاجرت

در تمام دنیا در حوزه اقتصاد مهاجرت مسئله مهاجرپذیری و مهاجرفرستی تقریباً اجتناب ناپذیر و لزوماً بد نیست. مشکل از جایی آغاز می‌شود که به علت پایین بودن تحرک اجتماعی در کشور، یک ساختار مخرب مهاجرت شکل می‌گیرد. چگونه؟

وقتی در ارکان ساخت شاخص تحرک اجتماعی مانند فرصت‌های شغلی، دستمزد‌های منصفانه و شرایط شغلی وضعیت کشور مناسب نباشد، خروج سرمایه‌های انسانی از کشور که برای انباشت آن‌ها هزینه‌های سنگینی انجام شده در اشکال مختلف مهاجر فرستی سرعت می‌گیرد.

** افزایش آسیب‌های تمدنی

بدون تردید سازه‌های اقتصاد ابران در دهه ۱۳۹۰ به شدت آسیب دیده است. شاه بیت این آسیب‌ها در چهار حوزه میانگین رشد سرمابه گذاری داخلی منفی، میانگین رشد اقتصادی نزدیک به صفر، افزایش شدید نرخ تورم و افزایش فاصله طبقاتی قابل ارائه است.

عدم ارتقای تحرک اجتماعی در ایران امروز از مسیر دو رکن مراقبت‌های اجتماعی و نهاد‌های فراگیر این امکان را به جامعه می‌دهد تا تحت تأثیر خرابی‌های هنگفت اقتصادی دهه ۱۳۹۰ با آسیب‌های تمدنی مواجه شود؛ بنابراین به عنوان جمع بندی و نتیجه گیری نهایی بحث، به نظر می‌رسد ارتقای تحرک اجتماعی در ابران امروز بااهمیت و ضروری است؛ البته ممکن است مسیر ارتقای برخی ارکان دهگانه شاخص جهانی تحرک اجتماعی در کشور به بومی‌سازی نیاز داشته باشد.

عباس علوی‌راد عضو انجمن اقتصاددانان ایران و هیئت علمی و دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی

انتهای پیام/

منبع: آنا

کلیدواژه: تحرک اجتماعی دانشگاه آزاد یزد تحرک اجتماعی در ایران تحرک اجتماعی در کشور نرخ بیکاری سال ۱۴۰۰ آسیب ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۵۷۱۱۸۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

سال گذشته شاهد روند کاهشی نرخ بیکاری در کرمانشاه بودیم

ایسنا/کرمانشاه مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمانشاه از روند کاهشی نرخ بیکاری کرمانشاه در سال گذشته یاد کرد و گفت: برای امسال ایجاد بیش از ۲۶ هزار فرصت شغلی را هدفگذاری کرده‌ایم.

به گزارش ایسنا، مختار احمدی، امروز (دوازدهم اردیبهشت) در جمع خبرنگاران، اظهار کرد: خوشبختانه سال گذشته روند کاهشی بیکاری در استان را شاهد بودیم، بگونه‌ای که در فصل بهار کاهش ۵.۲ درصدی، در فصل تابستان کاهش ۳.۳ درصدی و در فصل پاییز کاهش ۱.۷ درصدی نرخ بیکاری را نسبت به مدت مشابه سال ماقبل آن شاهد بودیم، اما در فصل زمستان نرخ بیکاری استان حدود ۲.۳ درصد افزایش داشت.

وی ادامه داد: نرخ بیکاری استان کرمانشاه در فصل بهار سال گذشته ۱۰.۲ درصد، در فصل تابستان ۱۰.۳ درصد، در فصل پاییز ۱۱.۲ درصد و در فصل زمستان ۱۷.۴ درصد بود.

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمانشاه با بیان اینکه کرمانشاه از معدود استان‌هایی است که کاهش نرخ بیکاری را برنامه محور دنبال می‌کند و سند اشتغال تدوین شده دارد، اظهار کرد: بر اساس این سند در سال گذشته ایجاد ۳۴ هزار و ۵۱۷ شغل ناخالص را هدفگذاری کردیم که بر اساس اطلاعات ثبت شده در سامانه رصد این میزان هدفگذاری تحقق ۱۱۸ درصدی داشته و در مجموع سال گذشته ۴۰ هزار و ۵۶۰ شغل برای استان کرمانشاه در سامانه رصد به ثبت رسیده است.

احمدی از راستی‌آزمایی اشتغال ثبت شده در این سامانه با هدف جلوگیری از ثبت افراد تکراری و... نیز خبر داد و تاکید کرد: ۹۶ درصد اشتغال ثبت شده کرمانشاه در سامانه رصد صحت داشته و تنها چهار درصد انحراف داشتیم.

به گفته این مسئول، سال گذشته و بر اساس آمار تامین اجتماعی حدود ۹۰۰۰ نفر افزایش بیمه شده اجباری حاصل از ایجاد اشتغال داشتیم که باعث شد پوشش بیمه تامین اجتماعی استان کرمانشاه از ۳۸ درصد در سال ۱۴۰۱ به ۳۹.۳ درصد در پایان سال گذشته افزایش یابد.

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمانشاه درباره تفاوت آمار بیمه شدگان اجباری و آمار ثبت شده در سامانه رصد نیز یادآور شد: تعدادی از افرادی که مشغول به کار می‌شوند در حوزه اصناف و یا مشاغل خانگی هستند که الزام بیمه ندارند. از سوی دیگر تعدادی از شاغلین نیز از بیمه روستاییان و عشایر برخوردار می‌شوند.

احمدی در پاسخ به اینکه چرا تاثیر این میزان اشتغالزایی در نرخ بیکاری استان چندان مشهود نیست نیز خاطرنشان کرد: برای هر یک درصد کاهش نرخ بیکاری به ایجاد هشت هزار شغل خالص نیاز داریم، در حالی که مشاغل ثبت شده در سال گذشته ناخالص بوده و در کنار آن احتمال ریزش مشاغل قبلی نیز وجود دارد.

وی سپس از هدفگذاری برای ایجاد اشتغال و کاهش نرخ بیکاری استان در سال جاری نیز یاد کرد و گفت: طبق اطلاعاتی که از دستگاه‌ها اخذ شده برای امسال ایجاد ۲۶ هزار و ۲۴۷ شغل را هدفگذاری کرده ایم که امیدواریم محقق شود.

به گفته مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمانشاه، امسال تمرکز ویژه‌ای بر اشتغال فارغ‌التحصیلان است، بگونه‌ای که مقرر شده بیش از ۱۴ درصد اشتغالی که دستگاه‌ها به ثبت می‌رسانند، از فارغ‌التحصیلان دانشگاهی باشد.

پرداخت ۷۰۰۰ میلیارد تسهیلات اشتغالزایی در کرمانشاه

احمدی در ادامه از آخرین وضعیت پرداخت تسهیلات اشتغالزایی در استان یاد و عنوان کرد: سال گذشته بالغ بر هفت هزار میلیارد تومان تسهیلات اشتغالزایی در استان پرداخت شده که شامل تسهیلات تبصره ۱۶، تبصره ۱۸، مشاغل خانگی و تسهیلات سفر رئیس جمهور بوده است.

وی از تسهیلات یازده هزار میلیارد تومانی سفر رئیس جمهور برای استان یاد کرد که تاکنون بالغ بر ۴۴۰۰ میلیارد تومان آن پرداخت شده و افزود: با توجه به دو ساله بودن فرصت پرداخت این تسهیلات، امیدواریم تا پایان این موعد شاهد جذب تسهیلات در نظر گرفته شده برای استان باشیم.

سهم کمتر از پنج درصدی تعاونی‌ها از اقتصاد کرمانشاه

احمدی به وضعیت تعاونی‌های کرمانشاه نیز اشاره کرد و از وجود ۳۲۰۰ تعاونی فعال در استان خبر داد که بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار نفر از جمعیت استان را تحت پوشش دارند و اشتغالزایی آنها نیز بالغ بر ۵۰ هزار نفر است.

وی با بیان اینکه این تعاونی‌ها در حوزه تولید، توزیع، مصرف، مسکن، بهداشت، عمران و ... هستند، یادآور شد: تنها حدود ۳۰۰ هزار نفر از جمعیت استان تحت پوشش تعاونی‌های مرزنشین هستند.

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمانشاه تاکید کرد: برخی تعاونی‌های استان در زمینه صادرات نیز فعالیت دارند که صادرات تعاونی‌های کرمانشاه سال گذشته به حدود ۶۳ میلیون دلار رسید.

احمدی همچنین از ایجاد ۵۶ تعاونی جدید در استان در سال گذشته با اشتغالزایی ۱۸۵۰ نفر نیز خبر داد.

وی یکی از اقداماتی که امسال با جدیت پیگیری می‌شود را تلاش برای افزایش سهم تعاونی‌ها از اقتصاد استان اعلام و اظهار کرد: سهم بخش تعاون از اقتصاد باید نزدیک به ۲۵ درصد باشد، این سهم در کرمانشاه و در کل کشور کمتر از پنج درصد است.

بلاتکلیفی پروژه‌های «شستا» وجهه خوبی ندارد

به گزارش ایسنا، مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمانشاه از آخرین وضعیت پروژه‌های شستا که از زیرمجموعه‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی است یاد کرد و ادامه داد: شستا چهار پروژه اصلی در استان دارد که یکی از آنها سیمان غرب بوده و از واحدهای بسیار فعال و خوب به شمار می‌رود.

وی یکی دیگر از این پروژه‌ها را کاغذ غرب اعلام کرد که مقرر شده در صورت عدم اجرا به سرمایه‌گذار واگذار شود و اکنون نیز یک سرمایه‌گذار برای این پروژه اعلام آمادگی کرده است.

احمدی با بیان اینکه برای پروژه بیستون تامین نیز مقرر شده بانک رفاه منابعی را پرداخت کند که البته تاکنون پرداخت نشده، گفت: طبق پیگیری که انجام داده‌ایم بانک رفاه مشکلی برای پرداخت این منابع ندارد.

وی ادامه داد: کارخانه اسیدسیتریک نیز اکنون تولید آزمایشی را انجام می‌دهد و نزدیک به ۷۰ نفر نیز در آن مشغول به کار هستند و پیگیری برای تولید صنعتی آن نیز در دست اقدام است.

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمانشاه با بیان اینکه ما نیز پیگیر پروژه‌های شستا در استان هستیم، گفت: عدم اجرای این طرح‌ها وجهه خوبی ندارد.

تکمیل ورزشگاه کارگران تا شش ماه آینده

مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان کرمانشاه با اشاره به سه ورزشگاهی که برای رفاه کارگران در سطح استان وجود دارد، افزود: دو ورزشگاه اکنون فعال است. اگرچه بخش استخر مجموعه ورزشی کارگران واقع در سه راه حافظیه نیز فعال بوده و در حال استفاده است، اما  بخش‌های دیگری از آن هنوز تکمیل نشده است.

احمدی با بیان اینکه وزیر کار در سفر اخیر خود به استان بازدیدی از این پروژه داشت، تاکید کرد: در آن زمان پیشرفت این پروژه حدود ۷۵ درصد بود که اکنون بیشتر شده است.

وی از تصویب ۲۰ میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل این پروژه خبر داد که ۱۵ میلیارد تومان آن ملی و مابقی استانی است و گفت: امیدواریم با تخصیص به موقع منابع، این پروژه ظرف شش ماه آینده به بهره‌برداری برسد.

انتهای پیام